Elde yapma bıcaklar(Artık terk edilmeye başlanmış bir sanatkarlık_bıcak yapım atölyesi ile)

Böyle şeyler çok hoşuma gider avcıhocam.Teşekkürler paylaşıma.Saatlerce seyredebilirim marangoz olsun demirle uğraşan olsun hele bir tüfeğin yapımını baştan sona izle deseler oraya kamp kurabilirim ama genelde ustalar kıl olurlar böyle şeylere.

Küçüklüğümde Silifke'de çerçilerde vs satılan bu çakıların nasıl yapıldığını görmek ve bilgi almak benim için çok keyifliydi. Sağolasın avcıhova.

hocam sağolasın nasıl keyf aldım varya
birde bu şeyler alma imkanımız olsa ne iyi olur ya

Hocam süper bir çalışma olmuş eline sağlık .benim bu bıçaklara karşı ilgimküçüklükten geliyor.şu an elimde 8 senelik bırtane var Kahramanmaraşta yapılmış ve nasıl bir çeliği var hala çözemedim yağtaşı ile bıletince ustura gibi oluyor..

Bu şekilde yaşayan el sanatlarımızın hala olması harika. Bizim okçuluk grubumuzdaki arkadaşlarımızla en fazla güçlüğünü çektiğimiz şeylerden biri yazılı belgelere ulaşmak. Eğer elinizde imkan varsa bence daha çok fotoğraf çekin ve neyin nasıl yapıldığını, nasıl malzeme ve ham maddeler kullanıldığını kayıt altına almaya çalışın. Böylece bu atölyeler günün birinde kaybolsa bile yeniden canlandırmak isteyenlerin elinde fotoğraflar ve bilgiler olabilir.

Konusu geçmişken ben de sizlerle bir sıkıntımızı paylaşmak istiyorum. Biz bir süredir İstanbul ya da erişebileceğimiz yakın illerde eski usullerle sıcak demircilik yapan ustalara ulaşmaya çalışıyoruz. Yaptırmak istediğimiz ise belli formlardaki eski ok uçlarının replikaları. Bunlara hem estetik olarak gerçeklerine benzer oklar yapmak için hem de Türk tipi yay ve oklarının zırh delicilik özellikleri ile ilgili araştırmamızı yapmak için ihtiyacımız var. Bulabildiğimiz sayılı yerlerde ya bu ufacık şeylerle uğraşmak istemiyorlar ya da yüksek sayılar için yüksek fiyatlar istiyorlar.

Bir de boynuz konusunda sıkıntı yaşıyoruz. Türk yayları yapabilmek için 45-50cm ve üzeri boylarda boynuzlara ihtiyacımız var. Ülkemizde genellikle böyle devasa boynuzları olan hayvanlar pek kalmamış. Sadece mandalarda var ve bunlar da sütleri yüzünden çok kıymetli hayvanlar. Eskisi gibi yük hayvanı olarak da kullanılmadıkları için sayıları çok azalmış durumda. Yurtdışından getirtmeye kalktığımızda ise hayvansal ürün gibi görüldüğü için gümrükten çekmek mümkün olmuyor.

Bunları burada yazmamın sebebi eski sanatlarla ilgili kayıplar yaşandıktan sonra tekrar canlandırmanın zorluklarına değinmek. Bir kere kaybedildikten sonra canlandırmak çok zor oluyor. Yukarıdaki sıkıntılarla ilgili de elinde imkan olanlar varsa bana ulaşabilirlerse gerçekten çok makbule geçer.

avcihoca yazdı:

Yukarda sıraladığınız sıkıntılar inşallah artık sıkıntı olmaktan cıktı izninizle ;Tarih mezunuyum üniverstede osmanlı silahları üzerinde çalışma ve arıştırma yaptım,osmanlıcam iyidir ,tavşan bağırsağından yapma yaytelleri elde etmeye çalıştım ,yine çeşitli hayvanlardan ve değişik usullerle elde eilen yay tellerine ulaştım inşallah tedarik edebilirim,yay uçlarının orjinalleri (av amaçlı,savaşbaşlıklı)inceledim ,yay ucları dövme tekniği ile yapılmiş her şeklini yapabilirim,45-50 cm boynuz erkek keçilerin tekelerinden temin edilebilir kanaatindeyim bu ,atalarımızın tarih mirasına
yapılacaklar konusunda ne varsa ,yapılacak profesyonel bir çalışmanın her safhasında büyük bir hevesle hazırım

Fakir istemiş bir göz Allah vermiş iki göz Mesajımı yazarken düşünmüştüm konuyu dağıtıp rahatsızlık verir miyim diye ama bir cesaret yazmıştım. Sizin verdiğiniz bu haberler gerçekten çok sevindirici. İzninizle bu mesajınızdan okçuluk grubumuzun lideri Murat beyi (Grubumuzda kullandığı isim Tozkoparan) de haberdar edeceğim.

exador yazdı:

hocam sağolasın nasıl keyf aldım varya
birde bu şeyler alma imkanımız olsa ne iyi olur ya

+1 Kesinlikle exadora katılıyorum acaba böyle bir imkanımız varmı?Saygılar.

son islem olarak zeytin yagıyla yaglanmasının sebebini bilen varsa aydınlatabilirmi

Avcı abi ustaların da senin de ellerine sağlık ustaların yapımını size gösterip anlatması güzel birşey ben sürmenede 1-2 ustaya yanınıza çırak alın dedim ters ters baktılar

Fabrikalara dışardan giriş te ancak fabrika müdürünün izniyle oluyor izin alabilirsim sürmene bıçağının yapımını da ben anlatırım inşallah

Merhabalar Avcıhoca,

Bu değerli bilgiler ve dostça işbirliği teklifiniz için teşekkür ederim.

Geçen hafta sonu Denizli'ye gittim ve bu şehrimizin Yatağan ilçesine olan yakınlığı sebebiyle çarşıdaki bıçakçıları dolaştım. Benim av ve survival bıçakları, kilitli çakılar vs.'den oluşan mütavazı bir bıçak koleksiyonum var. Tesadüfen son dönemlerde bir kaç tane de kılıç eklendi buna. Son zamanlarda, yakın zamanda tarihe karışacağından korktuğum yerel bıçakları edinmeye çalışıyorum. Şu anda sadece Kastamonu yöresinin ve Babakale'nin el yapımı bıçakları var.

Yukarıdaki resimde gösterdiğiniz gibi namlu şekline sahip, eğri saplı, sapı boynuz veya plastikten üretilmiş klasik ya da bıçağı kilitlenen çok sayıda çakı gördüm. Herhalde bu tasarım bütün yurtta seviliyor. Bunlar döğme çelikten yapılmış ve üzerinde o çok sevdiğim el işçiliği izlerini taşıyor olmakla beraber, diğer bakımlardan işçilikleri kötüydü. Bıçak satan dükkanlardan birinde oldukça etkileyici bir adamla tanıştım. Memleket meselelerini derinden inceleyen, kendini geliştirmenin önemini anlamış, eski bir Yatağanlı bıçakçı ustasıymış. Bu sanatın ölmesinin en büyük sebebinin seri üretilerek sürümden kazandıracak bıçaklar yapmak mecburiyeti olduğunu söyledi. Ben de ısrarla, pazarı bulunduğu takdirde, işçiliği çok iyi ve şu ya da bu sebeple "özel" olan bıçak ya da kılıçların bu ustalara ekmek getireceğini ve sanatın da sürdürülebleceğini söyledim. Mesela bir süredir yatağan almak istememe rağmen, Yatağan ilçesinde yapılagelen yatağanların hiç bir şekilde tarihî orijinallerine benzemediğini gördüm. Beyoğlu Belediyesinin düzenlediği Altın Eller Festivali kapsamında İstanbul'a gelen 40'dan fazla zanaatkâr arasında Yatağanlı ustalar da vardı, ama yaptıkları kılıçlar kesinlikle kaba-saba, tarihî orijinallerini çok iyi taklit etmeyen, çok ağır aletlerdi; üstelik de çok pahalıydı. "Özel" alıcıya ulaşacak "özel" parçaların yapılması için gerekn Araştırma-Geliştirme sürecini hor gören, hiçe sayan ve maalesef ülkemizde yaygın olan "ben yaptım olducu" bir zihniyet bu. Buna mukabil, daha geçen Ağustos'da bir Macar dostumun Macar bir bıçak ustasına Dimışkı çeliğinden yaptırdığı yatağanı eime aldığımda ne kadar farklı olduğunu gördüm. Yavuz da yanımdaydı ve benimle aynı fikirde olduğunu sanıyorum.

Yatağanlı eski usta, döğme çelikten bıçakların da eskisi gibi "yumurta" dan değil, hazır çelik malzemeden döğülerek yapıldığını söyledi. Bu malzeme de ya Karabük Demir-Çelik'ten ya da Fransa'dan geliyormuş.

Bizim geleneksel okçuluk araştırmacıları olarak ihtiyacımız olan, eski yapım-döğme-su verme tekniklerini bilen kişilere ulaşmak. Yavuz'un bahsettiği test (zırh delme) gibi çalışmalar "deneysel arkeoloji" kapsamında değerlendiriliyor. Bu konsept tarihî olay, alet, silah vb'nin bire bir kopyalanması (recreate ya da reconstruct edilmesi) anlamına geliyor. Yani dört dörtlük bir Osmanlı ok darp (zırh delme) testi, ancak o dönemin metalurjik tekniklerinin aynen uygulanmasıyla yapılabiliyor. Bahsettiğim usta, döğme ve su vererek sertleştirme sanatına vakıf ustalardan Yatağan'da bile çok az kaldığını, bunların da şu anda 60-70 yaşındaki nesil olduğunu söyledi. Kendisine, Yavuz'un da yazdığı gibi, bilgiyi korumak için bunu yazı, fotoğraf, film gibi yöntemlerle dokümante etmesini tavsiye ettim. Böyle bir misyonun yükü sanırım sizin omuzlarınızda da var ve yukarıda görüldüğü gibi bunu mümkün mertebe yapıyorsunuz.

Çok acıdır ki, bugün İngiltere gibi "modern zamanlara" bizden çok önce adım atmış bir ülkede bile Ortaçağ'daki döğme ve sertleştirme metodlarını bilen sıcak demirciler mevcuttur. Bana hediye edilen bir İngiliz oku replikasının zırh delici ucu bu otantik teknikle yapılmıştır (kömür ateşinde hayvan kemiği yakıyorlar, ok başını en uç kısmını buna sokuyorlar). Adana'daki ustaların vereceğimiz fotoğraflardan ve ölçülerden replika ok uçları yapma olanakları nedir? Bunu yaparken yine hazır çelik malzeme mi kullanacaklar? Su verme metodları ne kadar otantik? Bu soruların cevapları gerçekten önemli. Her türlü bilgiye ve yardıma ihtiyacımız var.

Teşekkür ve saygılarımla.

Murat Özveri

Muhammet Aykut bey,

Açıklamalarınıza minnettarım. Çelik demirini içine beli oranlarda karbon katılarak yapıldığından, döğme işi odun kömürü ateşinde yapılıyor öteden beri. Bütün mesele ve "ustalık", hangi filizi hangi filizle kombine edip ne kadar ateşte ne kadar ısıtacağı, hangi safhada nasıl su vereceğini bilmek. Ustadan çırağa aktarılan ve yazlıl olmadığı için kaybolan detaylar da bunlar. Çünkü malumunuz, alaşımdaki C belli bir orana kadar çelik denilen üstün vasıflı metali yaparken, C oranı artınca dökme demir meydana geliyor. Bu alaşım ise çok kırılgan. Modern metalürjik tekniklerle alaşımın içindeki atomlar hatta moleküler strüktür ayarlanabiliyor. Ama eski ustalar bunu ampirik olarak yapıyordu. Yüzyılların, binyılların deneme-yanılmalarının nesiller boyunca aktarılmasıyla kazanılmış bir bilgi birikimi yani.

Ok uçları, sportif amaçla kullanılanları ve yangın oku, ıslık çalan ok gibi savaşa mahsus ya da paramiliter özel tasarımları hariç tutarsak; zırhlı düşmana saldırmak için "biz" (bodkin) tipi (yani sizin kanatçıkları olmayan diye nitelendirdiğiniz) ve zırhsız düşmana ya da av hayvanlarına atmak için iki veya üç keskin bıçakla donatılmış olanlardan ibaret aslında. Görülen bütün tipler bu iki temel tipin modifikasyonları. Yayın zırh delme kapasitesiyle ilgili yaptığımız bir çalışmada, Macaristan'dan aldığımız, biri "biz" tarzı diğeri bizim "soğanbaş" diye isimlendirdiğimiz (ve tarihî orijinalini bulamadığımız) iki uç denedik. Kopma mukavemeti 440 N/mm2 olan 2 mm kalınlığındaki çeliği, 56 libre çekiş kuvvetinde kompozit Türk yayı replikası (verim ve performansı orijinallerden düşük) kullanarak, değişik ağırlıkta oklarla, 8 ve 16 m'den kağıt gibi deldik. Tabi bu deneyi, zırhı simüle eden levhanın altına giysi ve et simülasyonu yaparak, okun yumuşak dokuda ilerlemeye devam edip etmediğini görerek genişletmemiz gerekiyor.

Söylediklerinizde küçük bir düzeltme yapacağım. Türk yay ve okları ecdadımızın Güneybatı ve Batı'ya göçleri boyunca geliştirildiyse de, ekol olarak diğer Orta Asya kavimlerinin devamı niteliğindedir. Türkî/Orta Asya yaylarının zırhlarla ilk karşılaşması Bizanslılar değildir. Bundan yüzlerce yıl önce Romalılar Hunların zırh delici oklarından muzdarip olmuşlardır (Hunların Türklerin atası olduğuna dair kesin kanıt yoksa da kullandıkları silah ve teçhizatın Göktürk, Selçuklu ve Osmanlı ecdadımızın kullandıklarının atası olduğu kesindir).

Sizinle en kısa zamanda bir araya gelmek, uzun uzun sohbet etmek ve önerdiğiniz yardım teklifinden yararlanmak isterim. Hattâ Adana'daki ustalarla da tanışmak, bilgilerini kayıt altına almak için bir şeyler yapmak da geçer gönlümden. Adana'da mı yaşıyorsunuz?

[Resim Engellendi: http://img4.imageshack.us/img4/1807/80166179.th.jpg][Resim Engellendi: http://img204.imageshack.us/img204/1240/94362633.th.jpg]

M.

Konu başlığı çok ilgimi çekmemişti, ama birbakayım dedim ve seve seve sonuna kadar büyük bir zevkle okudum. Gerçekten çok ilginç bir konu olmuş.

Resimlere bakarkende çoçukluğuma döndüm. Doğduğum ve büyüdüğüm köyde demirci ustaları vardı, ve resimde görülen körüklü eski ocaklarda nal, orak, kazma ve tırpan gibi demir işleri yaparlardı (Dili geçmiş zaman). Atların ayaklarına nal çakılışı... Bir an geçmişde döndüm.

Emeği geçen herkese teşekkürler

Saygılar

Fatih GÜL