AV FİŞEKLERİ
Av fişekleri dediğimizde aklımıza kurşundan yapılmıs çesitli büyüklükte ve belirli sayıda saçma tanesi bulunan ve aynı kalibredeki birleşimlerdir.
Şimdi av fişeklerinin önemli bölümleri nelerdir?
1-Fişek Kovanı: Sertleştirilmiş karton veya plastikten yapılmıstır.
2-Fişek Ağzı : Bunlar ya normal kapanmıstır veya yıldız biçimde kapanmıştır,iki kapanma şeklide her kalibrede görülebilir.
3-Tapa :Barutla saçma arasına koyulan bir maddedir,keçeden veya plastikten(Power Piston) yapılmıstır,görevi saçma yı toplu olarak dışarıya itmeye yarar.
4-Saçma : Kurşundan veya yumuşatılmış demirden yapılma çeştli büyüklüklerde yuvarlak bilyalardır. Saçma çapına göre numaralandırılır, tabiatıyla gram olarakta hesaplanır. Av fişekleri ve spor fişekleri ayrı ayrı özelliklere sahip fişeklerdir. Burada saçma gram ağırlıklarıda önem taşır.
5-Barut : İki çeşittir 1-Dumansız, 2-Dumanlı barut.
Dumansız barut çok yandığı için av ,avcı ve atıcı için iyidir,dumanlı barut daha yavaş yandığı için tavsiye edilmez.
6-Fişek Başlığı : Genellikle çelikbaşlık ve pirinç karışım bir bileşimdir diyebiliriz. Fişek başlığının içinde fişekbaşlığı tapası ve alt kısmında da kapsül bulunmaktadır. Fişekler daima merkezi ateşlimine göre yapılmıstır.
KALİBRE ve FİŞEK UZUNLUĞU: Kalibre numaraları fişek başlığında yazılıdır. Kalibre hesaplanmasında ingiliz ölçüsü pfund örnek alınmıstır. Pfund=453,6 gr. olarak alınır, buna yarım kilo veya bir libre diyebiliriz Örneğin 12 tane kurşun bilya bir libre geliyorsa bu silah 12 kalibredir diyebiliriz,ve namlu çapı 18,2mm. diyebiliriz,eğer bir libreye 16 tane kurşun bilya sığabiliyorsa bu da 16 kalibre bir silahtır denebilir,namlu çapı 16,8mm.dir,eğer 20 tane kurşun bilya sığabiliyorsa 20 kalibre ve namlu çapı 15,7mm.dir denilebilir.
Fişeklerde ölçü atılan fişek boyu olarak alınır,Amerikan fişeklerinde ise ölcü inc.dir. Örneğin : 2 2/3=ca 70mm. 3=ca 76mm. dir. Buradaki ca=aşağı yukarı anlamındadır.
Atılmamış fişekler atılmışlardan kısadır. Bördel kapatmalılar 6mm.,yıldız kapatmalılar 11mm. daha kısadır. Fişek uzunlukları : 65mm,67,5mm,70mm,76mm,89mm.dir.
Tapa’lar bunlarda saçma ve barut arasında yer alan plastik ve keçeden yapılmış maddelerdir, ateşleme olduğunda gaz basıncıyla karışarak iç namluya dayalı olarak saçmanın namluyu terk etmesine yardımcı olur.
Saçmaya gelince ; çesitli büyüklüklerde kurşun bilyalar akla gelir,saçma gramajı tabiatı koruma açısından, ceşitli materyallerden yapılmıstır. Yumusak demir,çinko,bizmut karışımından yapılmaktadır.
Örnegin : 12/70(36gr) kalibredeki saçma adeti : 2,5mm. saçma büyüklüğünde 390 adettir. 16/70(32gr) kalibredeki saçma adeti 2,5mm. saçma büyüklüğünde 335 adettir. 12/70(36gr) kalibredeki saçma adeti 3mm. saçma büyüklüğünde 225 adettir. 16/70(32gr) kalibredeki saçma adeti 3mm. saçma büyüklüğünde 195 adettir.
Saçma büyüklükleri şöyledir ; Almanyada : 2,5mm= 7 nr. Avusturyada : 2,5mm= 12 nr. İsviçrede : 2,5mm = 8nr. dır. 2,5 mm. saçma yani 7 nr.
Kekliğe,Çil Kekliğe,Çulluğa ve Ada Tavşanına kullanılabilinir. 3 mm. saçma yani 5 nr. Ördeğe,Sülüne,Güvercin ve Tavşana kullanılabilinir. Saçmanın gelişim ve etkisi nedir diye bir soru aklımıza gelebilir. Hedefe tam olarak ulaşan bir saçma hüzmesinden saçmaların hedefe tam olarak dağılımı gelir,istenilmeyen burada büyük bir delik fakat saçmanın hedefe tam olarak isabet etmemesidir. Saçmanın tam olarak hedefe isabet etmesinde en büyük rol fişek ve silah namlusuyla Bağlantılıdır,fişeğin öldürücü gücü, hedefe isabet eden saçma adeti,saçmanın dağılımı,sürat ve hedefte verdiği enerji dağılımıdır diyebiliriz.
Namludan çıkan saçmalar 2-3 metre sonra dağılarak hedefe ulaşır, 35 metre sonunda aşağı yukarı 3,5 metrelik bir daire şeklinde dağılır. Fişekler üzerlerindeki numaralara göre sürat kazanırlar,örneğin bu v=sürat olarak tanımlanır. 4 mm. 5 metrede 360-370m/s yol kateder. 3,5 mm 5 metrede 360-365m/syol kateder, tabiatıyla mesafe uzadıkça süratte düşecektir.
Özel Fişekler :1-Magnum fişekler 2-Dağılımı fazla olan fişekler 3-Trap ve Skeet fişekleri 4-Vazife fişekleri
Magnum fişekler ; bunlar 70 mm.den uzun olan ve fişek yapısı gaz ve barut hakkına çok dayanıklı olan fişeklerdir.
Dağılımı fazla olan fisekler ; bunlarda normal fişeklere göre aynı mesafede daha çok hedefe isabet etme oranı yüksek olan fişeklerdir.
Trap ve Skeet fişekler ; bunlarda spor amaçlı kullanılan fişeklerdir,büyük güce Sahiptirler,gramaj olarak önceleri 32 gramdı sonra 28 grama düşürüldü şimdi ise aktüel olan 24 gramdır,çok süratli ve müsabakalarda kullanılan fişeklerdir,saniyede 4 m.-4.80 m/s yol katettikleri gibi daha hızlı olanlarda vardır.
Vazife fişekleri denincede aklımıza büyük saçmalı fişekler gelir, bunlar 4 mm. üstünde (4,5-8,6 mm.) veya daha büyük olan fişeklerdir,genelde domuz avında kullanılır, fakat bu fişeklerin Almanya’da kullanılması, av için yasaktır...
Kaynak: M.Erdem YALÇINDAĞ
Diğer bilgi kaynakları:
http://www.forumpaylas.net/avc…-ile-ilgili-bilgiler.html
http://www.avicinhersey.com/av_fisegi_yapisi.html