Merhaba Arkadaşlar
Ülkemizde üretilen yada ithal edilen çok çeşitli silahları bir çok defalar modifiye ile güçlendirme çalışmaları yaptım ve bu çalışmalarımda sürekli delicilik,isabetlilik ve namlu çıkış hızlarını ölçerek karşılaştırmalar ve sayısını hatırlamadığım kadar denemeler yaptım.
Ve burada vereceğim bilgiler bizzat yaşadığım deneyimler ve tecrübeler ışığında ortaya çıkmıştır.
Pistonlu silahlarda pellet namlu çıkış hızını doğrudan etkileyen en önemli faktörler;
- Silindir Hacmi
a-Piston - Silindir Çap'ı
b- Silindir boy'u ( Strok uzunluğu - pistonun silindir içinde hareket ettiği mesafe )
- Namlu çap'ı
- Namlu boy'u
- Transfer port'u dizaynı
- Yay gücü
- Piston ağırlığı
- Piston keçe'si (piston Seal)
- Silindir içinin iyi honlanmış (parlak) olması
- Piston,yay ve yay tutucunun birbirine olan uyumları
- Silindir içinde piston'un minimum sürtünme ile ilerlemesi
Yukarıdaki maddeler halindeki sıraladığım konular en önemliden başlayarak,az önemliye doğru sıralanmıştır ve yine az da olsa öneme haiz bir çok maddeyi giripte konunun dağılmaması için sınırlı tuttum.
&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&
Arkadaşlar burada yukarıda sıraladığım konuları sırasıyla açacağım ve çözüm önerilerimi yazacağım.
-
Silindir Hacmi ; Pistonlu silahlar da namlu çıkış hızına etki eden en önemli faktör Silindir hacmidir,yani sıkıştırılarak namluya gönderilecek hava miktarı.
Bu miktar öyle olmalıki,pellet namlu başlangıcından namlu ucuna gidene kadar mümkünse aynı basınçla itilmelidir.
Bir örnekleme yaparsak ; (HW97 4,5mm ile 5,5mm arasında tek fark namlu çaplarıdır ve bunun dışında tüm sistem aynıdır)
(genel kullanım da 4,5mm pellet,5,5mm pelletten daha hafiftir ama 5,5mm nin çap olarak daha büyük olması enerjisinin de yüksek olmasını sağlar) Bu bilgiler ışığında baktığımızda 4,5mm silahta pelletin arkasındaki basıncın,pelleti namlu ucuna kadar aynı enerji ile ittiğini varsayarsak,5,5mm silahta maalesef pellet henüz namlunun yarısında ike arkasındaki basınç azalmasıyla enerji yok olacaktır,nedeni namlu çapının büyük olmasından dolayı,pellet ilerlerken hava pellet'in arkasından namluyu doldurarak gittiği için basınç bitmiştir.
Buna en bariz örnek Diana Mod54 ile Diana 350 magnum silahlardır;
Bu iki silahın piston çapları aynı,yay tel kalınlıkları aynı fakat piston strok mesafeleri yani silindir boy'u yani sıkıştıracakları hava miktarları farklıdır,350 magnum'un silindir hacmi daha yüksektir,dolayısıyla aynı kalibre bu iki silahı aynı ağırlıkta pelletler kullanarak test ettiğimizde aralarında 100fps hız farkı olduğunu görürüz,tabiki 350 magnum daha hızlıdır çünkü pellet arkasında oluşturduğu basınçlı hava miktarı,Mod54 e göre daha ilerilere taşıyabilmektedir.
-
Namlu Çap'ı ; Burada doğrudan namlu çap'ı ne kadar büyükse pellet'in namlu çıkış hızı da o kadar yüksek olur dersek yanlış söylemiş olmayız ama 1. madde de belirttiğimiz şartların gerçekleşmesi halinde doğrudur,yani pellet'in arkasındaki hava ne kadar yüksek basınçla pellet'i namlu ucuna taşıyabiliyorsa. Bir örnekleme yaparsak,elimizde 60 santim uzunluğunda iki tane namlumuz olsun ve biri 5mm çapında diğeri 10mm çapında olsun,pelletlerimizin her ikiside 20grains olsun ve her iki namlunun da arkasından pelletleri sınırsız hacimde hava,yani sürekli 100 bar basınlı bir hava ile itelim,sonuç 10mm olan pellet 5mm olan pelletten en az 3 - 5 katı daha hızlı namlu'yu terk edecektir.
-
Namlu Boy'u ; Bir pellet'i namlu başlangıcından namlu sonuna kadar aynı basınçta hava ile desteklediğinizde namlu boy'u ne kadar uzunsa,arkadaki basınçlı hava'nın serbest şekilde namlu içindeki ilerleme hızı olan hıza pelleti taşır,çok yüksek basınçlarda bir o kadar daha uzun namlu kullanılmalıdır.
(Hatırlayanlar bilir Saddamın Uzun namlulu top projesini) Tabi pellet arkasındaki havanın hacmi sınırlı ve pelleti namlu içinde ilerlerken artık daha fazla hızlandıramayacak basınca düştüğü anda pellet namluyu terk etmiş olmalıdır,aksi halde tersine işleyişle sürtünmenin de etkisiyle pellet hızla yavaşlamaya başlayacaktır.
-
Transfer port'u dizaynı ;Transfer deliği boy'u olabildiğince kısa olmalıdır yani pellet'in arkası pistona en yakın konumda olmalıdırki arada kullanılamayan hava asgari de tutulmuş olsun ve basınçlı havanın enerjisinin tamamı pellet'e iletilebilsin. Transfer portunun dizaynı da çok önemli olmasada havanın rahat akışını sağlayacak 5 derece konik yapı ve duvarları pürüzsüz olmalıdır,konik ten kastım dar tarafı pellet yönünde olmalıdır (bu işlemi 5 derece konik rayba kullanarak yapabilirsiniz). Transfer deliğinin çap'ı konusuna gelirsek,en ideal olanı değişebilir,farkı çapta iki transfer deliği olması yani yazın kullanacağımız da geniş çaplı transfer deliği müşür'ü kullanmak,kışın ise daha dar çap'lı transfer deliği müşür'ü kullanmak. !!! Bunu şu şekilde açıklarsam daha aydınlatıcı olacaktır, ; kışın havalar soğukken dar olan transfer deliği müşür'ünü kullanmamız halinde sıkışan havanın ısınması ile soğuk hava çok daha fazla genleşeceği için çok fazla hacimde ve basınçta hava elde ederiz ve pellet namlu çıkışımızda o oranda hızlı olur. Ama yazın havaların aşırı sıcak olması,bu sıkışma dan elde etmeyi arzuladığımız yüksek hacim ve basıncı sağlamadığı için doğrudan pistonun ittiği havanın önünü kesmeden namlu çapına en yakın ölçüde transfer deliği müşürünü kullanmak daha verimli olmaktadır. Bu bilgiler bizzat deneyimlerimle ortaya çıkmıştır ve beni defalarca şaşkına çevirmiştir.
-
Yay Gücü ; Yay'ın güçlü olması yaz ayların da çok önemsiz iken kışın çok önemli olmaktadır.
Kışın sıkışan soğuk havanın piston basıncı ile ısınmasıyla çok yüksek basınç ve hacim'e ulaşan havanın piston'u geri itmemesi için yay gücü çok önemlidir.
Fakat yaz ayların da durum çok farklıdır,burası çok enteresan !!! ; Çok güçlü yay ile elde ettiğiniz basınçlı havada ulaştığınız basınç çok yüksek olmasına rağmen hacminin az olması,bu basınçta da pellet'i namlu içinde çok kısa ilerletebilmektedir ve kaçınılmaz son elde ettiğiniz basınçtaki ve hacimdeki havanın namlu içi hacmine oranlamanız da çok küçük boyutta kalması sonucu,pellet namlu içinde çok yüksek hızlarda başladığı yolculuğuna,daha namlunun yarısına gelmeden sürtünmenin de etkisiyle hızla yavaşlamakta ve arzu edilen hız kaybedilmektedir. Burada bir çözüm yolu da değişebilir namlulu silah olması halinde,hava hacmini artıramıyorsak,daha kısa namlu kullanmak olmalıdır. Yani bir başka yaklaşımla,güçlü yay ile kışın oldukça yüksek hızlara çıkarken,yazın 3,20mm lik yay ile 3,75mm lik yay arasında aynı silahta sadece 30 fps hız artışı sağlanmaktadır,halbuki 3,75mm lik yay'ı silaha taktığımız da şayet namlu boy'unu da kısaltmış olsak fark otomatikmak 250 fps ye çıkacaktır.
-
Piston ağırlığı ; Piston ağırlığı ile arkasındaki yay gücü doğru orantıda olmalıdır,yani yay ne kadar güçlendirilirse piston ağırlığı da o seviye de artırılmalıdır,bunun en pratik yolu da yay'ın piston içine girdiği tarafa ağırlık olarak çelik pul kullanmaktır. Piston neden ağır olmalıdır sorusuna gelirsek ; Yay silah içinde serbest halde iken piston üzerine uyguladığı baskı 1 kilo varsayarsak,silah kurulduğunda yay tansiyonunun artması ile 50 - 70 kilo lara çıkmaktadır,ve aynı şekilde tetiği düşürdüğümüzde piston ilerlerken hem yay tansiyonu azaldıkça hem de piston karşısında sıkışan hava'nın yastıklama yapmasıyla hava istenilen debi de transfer deliğinden boşalamayaktır dolayısı ile arzu ettiğimiz enerjiyi elde edemeyeceğiz,bu yüzden yay kurulu iken yani tansiyonunun en yüksek olduğu noktada,önündeki piston ağırlığı yayımızın gücünün azami itebileceği ağırlıkta olmalıki,tetik düşürüldüğün de yüksek momentum oluşturarak hava yastığını yenmeli ve havayı yüksek debide transfer deliğinden namluya iletmelidir.
-
Piston keçe'si (Piston seal) ; Piston keçelerinde en uygun malzeme poliüretan malzemelerdir,bunlar yumuşak ve kış şartlarında soğuktan fazla etkilenmemekle birlikte yüksek sıcaklıklarda da deforme olmamaktadır.
Piston keçelerinin piston içinde boşluksuz çalışması gerekmektedir ve aynı zamanda sürtünen yüzeylerde aşınma var ise bu keçeler değiştirilmelidir.
Bildiğim piston keçe çapı ölçüleri:
Gamo CFX - CF20 - CF30 - Shadow - vs.. : 25mm
HW77/97 : 26mm
Webley Longbow : 27mm
Diana Mod48 - 52 - 54 - 350 - 460 vs.. : 28mm
HW90 : 30mm
Webley Patriot : 30mm
Hatsan Mod125 - 135 : 30mm
Ve arkadaşlar bu silahlar içinde en yüksek silindir hacmine sahip olan silah ise Webley Patriot'dur,hem piston çap'ı ile hem de strok boy'u ile diğer hiç bir pistonlu bu silahı hız da geçemez.(Ülkemize ithal edilen ve üretilenler içinde)
-
Silindir içinin iyi honlanmış (parlak) olması ; Silindir iç duvarları oldukça parlak honlanmış olmalı ve karıncalanma olmamalıdır,bir çok sıfır silahlarda bile piston içi yağsız yada çok kalitesiz sıvı motor yağı kullanılmış olanlarına şahit oldum,ayrıca çok uzun süre stoklu beklemiş silahlarda nemden kaynaklanan piston iç duvarlarının karıncalandığına da şahit oldum.
-
Piston yay ve yay tutucunun birbirine olan uyumları ; Bu 3 parça birbirlerine en uyumlu ölçülerde olmalıdırlar,yay piston içine girdiğinde piston içinde boldur bunun sebebi yay kurulma esnasında genişler,bu boşluk yay'ın genişleme toleransıdır,fakat yay kurulma esnasında da piston çederlerine sürtünmemelidir,bu sürtünme zamanla yay'ın aşınmasına gücünün düşmesine ve sonuçta en zayıf yerinden kırılmasına neden olacaktır,bunun çözümü,benim yazılarımda sık sık bahsettiğim yay dengeleyici tabir ettiğim,yay'ın piston içine giren yönünde az miktarda yay içine giren ve dış çapı piston iç çap'ı ile aynı olan silahına göre ağır pistonlu silahlarda teflon yada polietilen plastik,hafif olanlarda çelik olmalıdır.
Bunun dışında yay'ın arka tarafında da yay içine giren yay tutucu tabir ettiğimiz parçanın çelikten imal dış çapının yay iç çap'ı ile aynı olması ve yine bu parçanın uzunluğunun yay dengeleyici hesaba katılarak piston iç derinliğiyle aynı olmalıdır,tabi 1 - 2 mm toleransları verilerek.
Ayrıca bu yay tutucular,HW77/97 ve diana Mod54 350 mağnum gibi piston içinden milli tetik tutuculu ise plastik türevli (şayet güçlü yay kullanılıyorsa çelik üzeri plastik geçme) ,gamo , hatsan gibi piston kenarından tetik tutuculu modellerde ise çelik üzeri plastik geçme olmalıdır,neden plastik türevi sorusunun yanıtı ise yay boşaldığında oluşan titreşimi absorbe ederek ses oluşumunu engellemek.
-
Silindir içinde piston'un minimum sürtünme ile ilerlemesi ; Bunun içinde benim denemelerle en iyi verimi aldığım,yeşil kauçık bazlı gresdir.
PCP ve Co2 ler de ise ; CO2 ve PCP lerde namlu boy'unu uzatmak kesinlikle ciddi hız artışı sağlayacaktır ama burada da dikkat edeceğimiz husus,tetiği düşürdüğümüzde Tetik Horozunun hava hücre valfini ne kadar süre açık bırakacağı,bu hücrenin hacmi,yani salacağı havanın hacmi ve basıncı,pellet'i namlu içinde nereye kadar hızlandırmaya devam ettirdiği mesafedir.
Kaba bir açıklama ile CO2 60 bar basınca sahiptir ve sınırsız hava bırakılması halinde 5,5mm 14,3grainslik bir pellet tahminen maksimum 800 fps hızlara çıktıktan sonra o hızda namlunun sonlanması gerekir ve bu namlu uzunluğuda tahminen 55 70 santimdir.
Pcp de ise çok yüksek bir hava basıncı vardır ve CO2 ye göre doğal olarak daha hızlı olacaktır,ama burada da salınacak hava,basınç gücü,namlu çap'ı ve pellet ağırlığı kombinasyonuna uygun boyda namlu kullanmak gerekmektedir,ama takdir edersinizki estetik,ve hava tankı boyutları,namlu uzunluklarını kontrol altında tutmaktadır.
Kısacası Pellet arkasında salacağınız hava miktarı ve basıncı oranında maksimum namlu boy'unu tesbit etmelisiniz.
